ଚୁକ୍ତି ଭିତ୍ତିକ ଚାକିରୀ

ଛେଲାଗଡ ଛକରେ ଓହ୍ଲାଇ ଦେଇ ବସ୍ ଟି ଆଗକୁ ଗଡି ଚାଲିଲା। ତ୍ରିପାଠୀଏ ରାତି ଚାରିଟାରୁ ବାହାରି ଲେଣି। ଏଠାରେ ପହଞ୍ଚୁ ପହଞ୍ଚୁ ଦିନ ଗୋଟାଏ ପରେ ହୋଇ ଗଲାଣି। ବ୍ରାହ୍ମଣିଆ ଲୋକ। ଜୟ ଜେଜେମାନ କରି ଚଳନ୍ତି। ପାଞ୍ଚ ଦଶ ଖଣ୍ଡ ଗାଁରେ ନାଁ ଅଛି। ହୋଟେଲ ବାଟଲରେ ଖାଇବାର ପ୍ରଶ୍ନ ନାହିଁ। ରାତି ତିନିଟା ରୁ ଉଠି ବୁଢି ଦିଟା ଗରମ ଖେଚୁଡ଼ି କରି ଦେଇଥିଲା। ସେ ମୁଠାକ ପେଟରେ ପଡି ଥିବାରୁ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଳାଇ ଆସିଲେ। ପୁଅ କହିଥିଲା ଛେଲାଗଡ ଛକରୁ ପାଞ୍ଚ ଛଅ କିଲୋ ମିଟର ସ୍କୁଲ।

ଛକରେ ଗୋଟିଏ ପାନ ଦୋକାନ। ଆର ପଟକୁ ଭଙ୍ଗା ଚାଳିଆଟିରେ ଗୋଟିଏ ବରା ଗୁଲୁଗୁଲା ଜଳଖିଆ ଦୋକାନୀ। ଦ୍ବିପହର ସମୟ… ଲୋକଙ୍କର ସେତେ ଆତ ଯାତ ନାହିଁ। ତ୍ରିପାଠୀଏ ବସ୍ ରୁ ଓହ୍ଲି ଜଳଖିଆ ଦୋକାନ ଆଗରେ ପଡିଥିବା ବେଞ୍ଚଟା ଉପରେ ବସି ପଡିଲେ। ବେଞ୍ଚ ନୁହେଁ ତ… ଗୋଟିଏ ପଳଖ ପଟାକୁ… ଦିପଟେ ଦିଟା ଖୁଣ୍ଟି ପୋତି କଣ୍ଟା ଦିଟା ବାଡେଇ ଦେଇଛନ୍ତି। ତାହା ପୁଣି ଧୀର ସ୍ଥିର ନୁହେଁ। ବସିଲେ ହଲର ହଲର ହେଉଛି।

ତ୍ରିପାଠୀଏ ଜଳଖିଆ ଦୋକାନ ପାଖରେ ଥିବା ନଳକୂଅ ରୁ ବଟଲରେ ପାଣି ଆଣି ପିଇଲେ। ସକାଳୁ ବୋଧହୁଏ ବରା ଗୁଲୁଗୁଲା ଗୁଡିକ ହୋଇଛି। ପରାତ ଥାଳିଟାରେ ପଡି ପଡି ସେଗୁଡିକ ଶୁଖି ଗଲେଣି। ପାନ ଦୋକାନ ଟା ଏତେ ବେଳକୁ ବନ୍ଦ କରି ଦେଇଛି। ବିସ୍କୁଟ୍ ଦାନ୍ତକୁଲୁ ହେରିକା ଦି ଟା ମିଳିଥାଆନ୍ତା। ଗାଡି ସ୍କୁଲ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିବ। ଜଳଖିଆ ଦୋକାନ ଭିତରେ କଳା ମଚମଚ ଲୋକଟି ଶୋଇଛି। ଡାକିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ପାଖକୁ ଯାଇ ପଚାରିଲେ – ଗଡର ଏଠାରୁ କେତେ ଦୂର? ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଲୋକଟି ଧଡପଡ ହୋଇ ଉଠି କହିଲା – ପାଞ୍ଚ କିଲୋମିଟର। ଗାଡି କିଛି ନାହିଁ। ଚାଲି କରି ଯିବାକୁ ପଡିବ।

ବ୍ୟାଗ୍ ରେ ଦୁଇଟି ବିସ୍କୁଟ୍ ପକେଟ୍ ପଡିଛି। ସେଥିରୁ ପକେଟ୍ ଟିଏ ଚିରିଲେ। ପାଣି ଟିକିଏ ପିଇ ଚାଲିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ। ସରକାରଙ୍କ ବିଭିନ୍ନ ଯୋଜନା ହେଉ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏ ରାସ୍ତାଟି ବହୁଦିନ ହେଲା ତିଆରି ହୋଇନାହିଁ। ମେଣ୍ଟଲ ଆଉ ଠାଏଁ ଠାଏଁ ଖାଲ ଖମା। ଲୋକମାନଙ୍କର ଆତ ଯାତ କମ୍। ଶୀତ ଦିନ ଯେ ଯାହାର ବଗଡ ରେ ଲାଗି ପଡ଼ିଛନ୍ତି।

• 

ତିନି ପୁଅ ମଧ୍ୟରେ ରମେଶ ମଝିଆ। ବଡ ପୁଅ ବିଳାସପୁରରେ ଏକ କମ୍ପାନୀରେ ଇଞ୍ଜିନିୟର। ସାନ ପୁଅ ଏମ୍ ବି ଏ କରି ବାଙ୍ଗାଲୋରରେ। ମଝିଆଟା ଏତେ ଭଲ ପଢୁ ନ ଥିଲା।

ବ୍ରାହ୍ମଣିଆ ଲୋକ ତ… ଆମର କୌଳିକ ବୃତ୍ତିଟା ରଖିବ ବୋଲି ଗାଁ ପାଖ ଟୋଲ୍ ରେ ନାଁ ଲେଖାଇ ଥିଲି। ସେଥିରେ ମଧ୍ୟମା, ଉପଶାସ୍ତ୍ରୀ, ଶାସ୍ତ୍ରୀ କଲା। ପୁରୀରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ କଲା। ଦରମା ନ ମିଳିଲେ ମଧ୍ୟ ଗାଁ ପାଖ ହାଇସ୍କୁଲରେ ଥିଲା। ଭଲ ଥିଲା। ଘର କଥା ଟିକେ ବୁଝୁ ଥିଲା। ଜୟ ଯେଯେମାନ ଗୁଡିକ ଆମର ହାତେଇ ଦେଇଥିଲା। ବିଭା ହେବା ପରେ ଗାଁ ରେ ରହିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କଲା ନାହିଁ।

ଚୁକ୍ତି ଭିତ୍ତିକ ସରକାରୀ ଚାକିରିରେ ଚାରି ବର୍ଷ ହେଲା ଯୋଗ ଦେଲାଣି। ଛଅ ବର୍ଷ ପରେ ରେଗୁଲାର ହେବ ବୋଲି କହୁଛନ୍ତି। ଏହା ଭିତରେ ତାକୁ ହାତକୁ ଦି ହାତ କରି ଦେବାରୁ ତାର ଘର ସଂସାର ବଢିଗଲା। ମୁଁ ଅବା କାହିଁ ଜାଣିବି ସେ ଚାକିରୀର ଏତେ ଗହନ କଥା।

ମୁଁ ଭାବୁଥିଲି ନିୟମିତ ସରକାରୀ ଚାକିରୀ ଟା ହୋଇଥିବ। ବୁଝୁ ବୁଝୁ ଛଅ ବରଷରେ ନିୟମିତ ହେବ। ଏବେ ଛାଡି ହେଉନି କି ରହି ହେଉନି। ପେଟରେ ଭୋକ ମୁହଁରେ ଲାଜ। ଏ କଥା କାହାକୁ କହି ହୁଏନି। ନିଜ ମନ ତଳର ଗଭୀର ଦୁଃଖ କୁ କିଏ ଅବା ବୁଝି ପାରିବ ? ହୃଦୟର ଅର୍ନ୍ତସ୍ବରକୁ କିଏ ଅବା ଜାଣିପାରିବ ? ସେ କଥା ଜାଣେ ରମେଶ।

ଗାଁ ଲୋକ ଜାଣିଛନ୍ତି ରମେଶ ସରକାରୀ ଚାକିରି କରି ଭଲ ଦି ପଇସା ରୋଜଗାର କରୁଛି । ଶିକ୍ଷକତା ଵୃତ୍ତି କୁ ଆପଣେଇ ନେଇ ଖୁସିରେ ଚଳି ଯାଉଛି। ହେଲେ ସେ କଥା… ଏକା ରମେଶ ହିଁ ଜାଣିଛି। ପାଠପଢି ଆଜି ଦାଦନ ପରି ସେ ଖଟୁଛି। କରୋନା ଯୋଦ୍ଧା ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଯେତେ ସରକାରୀ କାମରେ ତାକୁ ଲଗାଉଛନ୍ତି। ଦରମା କଥା ନ କହିବା ଭଲ। ଦିନ ମଜୁରିଆ ଶ୍ରମିକ ଠାରୁ ବି କମ୍। ଆଶ୍ରମ ବିଦ୍ୟାଳୟର ରୋଷେୟା ଠାରୁ ବି ଦରମା କମ୍।

ଥରେ ଥରେ ତାକୁ ଲାଗେ ପାଠପଢି କିଛି ମୂଲ୍ୟ ହେଲା ନାହିଁ। ଦରମା ମିଳୁଛି। ମାତ୍ର ସେ ଦରମା ନିୟମିତ ନୁହେଁ। କେଉଁ ପାଞ୍ଚ ଛଅ ମାସରେ ଥରେ ମିଳେ। କେଉଁ କଥାରେ ଯଦି ପ୍ରତିବାଦ କଲ… ସେଥିରେ ଅଫିସରଙ୍କ ଡରାଣୀ। ପୋଷାକ ପିନ୍ଧି ପଦାକୁ ଵାହାରିଲେ ମନଗହନର ତଳେ ଲୁଚିଥିବା ଲୁହ ଉଙ୍କିମାରେ ରମେଶର। ସତେ ଲାଗେ ଏ ଜୀବନଟା ଵାସହୀନ ଭୂମିପରି। ଵାସ୍ତବ ଜୀବନରେ ଖାଲି ଚିନ୍ତା ଗ୍ରାସ କରେ ଅଭାବକୁ ନେଇ। କଥାରେ ଅଛି “ଅଭାବେ ସ୍ବଭାବ ନଷ୍ଟ”। ଅବଶ୍ୟ ରମେଶ ମୋର… ଜୀବନରେ ତାହା କରିବାକୁ ଦେଇ ନାହିଁ ।

ପୁଅର ବୟସକୁ ଦେଖି ବିବାହ କରେଇ ଦେଲି। କିଛି ବୁଝା ବୁଝି କଲି ନାହିଁ। ଏହା ଭିତରେ ଏକ ପାରିବାରିକ ଜଞାଳ ତା ଉପରେ ଲଦି ଦେଲି। ଅର୍ଥର ଅଭାବରେ ଶାଶୁ ଶ୍ବଶୁର କୁଣିଆ ମୈତ୍ର ହର ଗାଁ କୁ ବୋହୁକୁ ନେଇ ଯିବାକୁ ଡର ଲାଗେ ରମେଶର। ଯାହା ଘରକୁ ନୂଆ କରି ସାଥି ହୋଇ ଯିବ କମ୍ ସେ କମ୍ ମିଠା କେଜି ଟେ ତ ନେଇ କରି ଯିବ। ନବବିବାହିତା ସ୍ତ୍ରୀ ହେଉ… କି ବାପା ମାଆ ହୁଅନ୍ତୁ… ଏ କଥାଟା କାହାକୁ କହିବ ସେ ? ସେମାନେ କିନ୍ତୁ ଗାଁ କୁ ଆସିଲେ କୁଣିଆ ମୈତ୍ର ଘରକୁ ଯିବାକୁ କୁହନ୍ତି।

ଏ ସବୁର ରୁ ତ୍ରାହି ପାଇଁ ପ୍ରାଇଭେଟ ଟ୍ୟୁସନ କଲା। ଗାଁ ଗହଳରେ କି ଟିଉସନ୍। ତଥାପି ଯାହା ପାଇଲା ତାହା ସମୁଦ୍ରକୁ ଶଙ୍ଖେ। ଦୁଃଖ ଲାଘବ ସେତେ ପରିମାଣରେ ହୋଇ ପାରିଲା ନାହିଁ। ଲାଗେ ତା ଭାଗ୍ୟ ଆକାଶରେ କେବେ ଉଇଁବେ ଜହ୍ନ? ଥରେ ଥରେ ଲାଗେ ତାର ଜୀବନଟା କେଡେ ହିନିମାନିଆ। ଶିକ୍ଷା ଵ୍ୟଵସ୍ଥା ଆଜି ହୋଇଛି ଉପାୟଶୂନ୍ୟ। ଆଶା ଓ ଭରଷାର ମରୁଭୂମିରେ ସାଜିଛି ସେ ଏକ ନିଃସଙ୍ଗ ପଥିକ….

ସେ ଆଖିରେ ଅସରନ୍ତି ସ୍ବପ୍ନ ଦେଖୁଛି। ମାସ ଶେଷକୁ ଏ ସ୍ବଳ୍ପ ଦରମାରେ ଚଳିବା କଷ୍ଟକର ହୋଇପଡୁଛି। ରମେଶର ଅଭାବି ସଂସାରକୁ ଦାନା ଯୋଗାଇବା ଆଗରୁ ଘରଭଡାରେ ସରିଯାଉଛି। ଶେଷରେ ଶୂନ୍ୟ ହାତରେ ଚାହିଁରହିଥାଏ ରମେଶ – ନିର୍ବିକାର ହୋଇ….

ଲଲାଟରେ ଦୁଃଖର ଦ୍ରାଘିମା ରେଣୁ ଉଙ୍କି ମାରେ। ଜୀବନ ଜୀବିକା କୁ ଧରି ଦିନ – ରାତି ଆଶା ସଂଚାର କରେ। ବାରମ୍ବାର ନିୟମିତ ଚାକିରି ହେବାର ସ୍ବପ୍ନ ଦେଖେ ।ଏଇ ଶିକ୍ଷା ମୋ ଜୀବନର ମୋଡ ଵଦଳାଇବ। ଏ ଚାକିରି ମୋ ଭବିଷ୍ୟତର ଭାଗ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବ। ଚାତକ ପକ୍ଷୀ ଆକାଶକୁ ଚାହିଁଲା ପରି…. ରମେଶ ମାସ ମାସ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଅଭାବି ସଂସାର ଭିତରେ ବୁଡ଼ି ସ୍ବପ୍ନ ଦେଖୁଛି…. ମୋର ଚୁକ୍ତି ଭିତ୍ତିକ ଚାକିରୀ କେବେ ନିୟମିତ ହେବ?

ପ୍ରଥମେ ବ୍ଲକ୍ ଗ୍ରାଣ୍ଟ ସ୍କୁଲ। ସେଥିରେ ଆଠ ଦଶ ବର୍ଷ। ଏବେ ପୁଣି ଚୁକ୍ତି ଭିତ୍ତିକ ଚାକିରୀରେ ଚାରି ବର୍ଷ। ଏମିତି ତା ଜୀବନର ଅଧା ବୟସ ଚାଲିଗଲା। ସରକାରୀ ଵିଭାଗର ଚାକିରିଆ ସାଜି ଅଧାଦିନ ଵିତିସାରିଲାଣି। ଉତୁରି ଗଲାଣି ତାର ନିଶା। ତଥାପି ଅନ୍ତ ହୋଇନି ତାର ଅପେକ୍ଷା। ଆଜି ବି ସେ ଶିକ୍ଷା କୁ ଆପଣା କରି ବଞ୍ଚୁଛି।

ତାକୁ ଦେଖି ଲୋକେ କିଏ କେତେ କଥା କହୁଛନ୍ତି। ସବୁ ପୁଅ ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରମେଶର ନିୟମିତ ଚାକିରି ନୁହେଁ। କିନ୍ତୁ ପରକୁ ଆପଣାର କରିବାର କ୍ଷମତା ଅଛି। ବାପା ମାଆଙ୍କୁ ଏ ବୟସରେ ସେବା କରିବାର ଦୃଢତା ରଖିଛି। ସେ ପଚାରି ନ ଥିଲେ ହୁଏତ ଆଜି ଆମେ ବୃଦ୍ଧାଶ୍ରମ ରେ କି ଝିଅ ପାଖରେ ଥାଆନ୍ତୁ। ମୋର ରମେଶ କୋଟିଏରେ ଗୋଟିଏ। ସେବା ହିଁ ପରମ ବ୍ରତ। ଅଭାବରେ ସେ ନୈତିକ ଜ୍ଞାନକୁ ଭୁଲି ଯାଇ ନାହିଁ।

ସେ ଆଶା ବାନ୍ଧିଛି – ସୁଖ ପରେ ଦୁଃଖ, ଦୁଃଖ ପରେ ସୁଖ। ଏକଥାକୁ ମନରେ ହେଜି ଚାଲିଛି। ଜୀବନ ନୂତନ ସମ୍ଭାବନାର ଆଶାକୁ ସାଙ୍ଗରେ ଧରି ଆଗେଇ ଚାଲିଛି….

ବଡପୁଅ ବଡ ଚାକିରି କରିଥିଲେ କଣ ହେଲା… ସାନପୁଅ ବାଙ୍ଗାଲୋରରେ ଥିଲେ କଣ …. ଆମେ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅଲୋଡା ଅଖୋଜା। ମୋର ମଝିଆ ରମେଶ ଯେତେ ଦୂରରେ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମୋ ହୃଦୟର ନିକଟତର। ଟିକେ ଦୂରରେ ରହିଲେ ମଧ୍ୟ ରମେଶ ଆମ ବୁଢାବୁଢୀଙ୍କ ଖବର ବୁଝୁଛି। ମାସ ମାସ ଏକା ରହି ବୋହୁକୁ ଆମ ପାଖରେ ଛାଡି ଦେଉଛି। ଆମ ସୁଖ ଦୁଃଖର ସାଥି ହୋଉଛି।

ଜୀବନରେ ଚାକିରି କରି ନ ଥିଲି… କି ଚାକିରୀର ସ୍ବାଦ ଜାଣି ନ ଥିଲି। ଆଜି ଦେଖୁଛି ଅନୁଭବ କରୁଛି ଚାକିରୀ ଜୀବନ କେତେ କଷ୍ଟ। ରମେଶ ଆମକୁ ନ ପଚାରୁଥିଲେ ଆଜି ଆମେ ଏ ଅବସ୍ଥାରେ ନ ଥାନ୍ତୁ…. ଭଗବାନଙ୍କ ଠାରେ ବିନତୀ କରୁଅଛି.. ହେ ପ୍ରଭୁ – ସମସ୍ତଙ୍କୁ ରମେଶ ଭଳି ପୁଅଟିଏ ଦିଅ। ଚୁକ୍ତି ଭିତ୍ତିକ ଚାକିରି ହେଲେ କଣ ହେଲା। ସମସ୍ତଙ୍କ ସ୍ନେହ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଶୁଭେଚ୍ଛା ଭଲପାଇବା ଆଶୀର୍ବାଦ ନିୟମିତ ଚାକିରିଠାରୁ ଶତ ଗୁଣରେ ଭଲ….

ଏହି କଥା ଗୁଡ଼ିକ ଭାବି ଭାବି କେତେବେଳେ ସ୍କୁଲ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚି ଯାଇଛନ୍ତି ତ୍ରିପାଠୀଏ।